تصحیح و تعلیق 4000 بیت آغازین غزلیات وحید قزوینی (بخش اول، قافیه الف)

میرزا محمدطاهر وحید قزوینی، مورّخ، سیاستمدار، منشی، شاعر و خوشنویس قزوینی است که در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری می زیسته است. وی در دوره چهار شاه صفوی یعنی شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی، دارای مناصب مختلف دیوانی، اعم از توجیه نویس، منشی، مجلس نویس و اعتمادالدوله بوده است. در زمان شاه عباس، وقایع نگاری دربار را برعهده داشت و کتاب تاریخی «عباس نامه» را در این سال ها نگاشت. دوره طلایی زندگی اش نیز در زمان شاه سلیمان بود که به عنوان وزیر اعظم او برگزیده شد. با سر کار آمدن شاه سلطان حسین، پس از چندی از کار دیوانی کناره گرفت و سال های پایانی زندگی خود را در خلوت و انزوا گذراند. میرزا طاهر وحید قزوینی از شاعران توانمند سبک هندی است. وی افزون بر چند مثنوی، مانند «ناز و نیاز»، «خلوت راز»، «عاشق و معشوق»، «فتح نامه»، «در توصیف نرد» و... دیوان غزل بسیار مفصلی حدود سی هزار بیت دارد. غزل های او که تصحیح بخشی از آن ها موضوع این پژوهش است، به سبک هندی است و کم و بیش همه ویژگی های این سبک را دارد. وحید در قالب غزل با تصویر پردازی های نو و بدیع و سرشار از انواع صور خیال و مضمون سازی های بکر به هنرمندی پرداخته است. او بر زبان نیز تسلّط قابل توجهی دارد و پیامد آن ترکیب سازی های بسیار و برجسته در شعر اوست. او مثل سایر شعرای سبک هندی به واژگان و مضامین عارفانه نیز توجه داشته است. از آنجا که در آن دوره، زبان مردم کوچه و بازار، وارد شعر و ادبیات شده بود، وفور واژگان عامیانه در غزل وحید چشمگیر است. در غزل او مضامین اخلاقی، مدح پیشوایان دین، گاه مضامین عارفانه و از هر مضمونی بیشتر، عشق زمینی به چشم می خورد. این پژوهش، در سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست زندگی نامه شاعر و سبک شعری وی (در سه سطح زبانی، ادبی و فکری) و معرفی نسخه های استفاده شده را شامل می شود؛ فصل دوم به تصحیح متن اختصاص داده شده است؛ فصل سوم، تعلیقات این اثر را در خود گنجانده است؛ در پایان نیز فهرست ها آورده شده است